АТА-АНАЛАРҒА КЕҢЕС БЕРУ "ҮЙДЕ БАЛАМЕН МУЗЫКАЛЫҚ ОЙЫНДАР. Музыкалық қабілеттерді дамыту".

Дайындаған музыка жетекшісі: Акатова А.А.

Ойын - мектеп жасына дейінгі балаларды оқыту мен

тәрбиелеудің негізгі тәсілі. Бұл асыра сілтеу емес. Ойын -

                            бұл бала тұратын ғаламшар, әсіресе мектеп жасына дейінгі

                            бала. Бұл оның тыныс алатын ауасы, әлемді тану тәсілі,

                            сонымен қатар спорт, кескіндеме, музыка және т. б. мектеп

                            жасына дейінгі баланы оқыту және тәрбиелеу.

Мектеп жасына дейінгі балаларды музыкалық тәрбиелеу процесінде, соның ішінде отбасында туындайтын кез-келген тапсырманы ойын арқылы шешуге болады және шешу керек. Музыкаға деген сүйіспеншілікті байсалды да, жеңіл де тәрбиелеу керек, музыкалық талғамды дамыту керек, өйткені музыка балаға жағымды да, жағымсыз да әсер етуі мүмкін.Басқа музыкалық аспапта ойнауды үйрету, шығармашылықты дамыту, музыкамен қозғалуға, эмоционалды мәдениет пен қабылдауды дамытуға тек мұғалімдер ғана емес, сонымен қатар ешқандай музыкалық аспапта ойнамайтын, тіпті ноталарды білмейтін ата-аналар да үйрете алады. Алайда, екеуін де кез-келген жаста үйренуге кеш емес.

«Қандай аспап естілді?»

Баланың алдында екі аспап бар. Дабыл мен барабан делік. Баланы теріс қаратып, аспаптардың бірін түртіңіз. Егер бала сіз қандай аспапты ойнағаныңызды тапса, ол сіздің қошеметіңізді алады. Бірте-бірте балалардың музыкалық аспаптарының санын көбейтуге болады. Ойын әртүрлі тембрлерді тануға үйретеді.

Кейде рөлдерді өзгертіңіз: бала сұрайды - сіз жауап бересіз.

«Мен сияқты биле»

Музыкамен сіз ең қарапайым қимылдарды жасайсыз және балаңыздан оларды қайталауын сұрайсыз. Кішкентай балалар еліктегенді ұнатады. Егер сіз кімнің билейтінін алдын-ала жарияласаңыз, ойын сәті күшейеді. Мысалы, Мыстан кемпір, Золушка, немесе басқа ертегі кейіпкерлері. Бала есейген сайын, "би" кейіпкерлерінің шеңбері кеңейе түседі.

Егер ойынға екі немесе одан да көп бала қатысса, ойын қызықты болады.

Сонда сіз немесе балалар кімнің жақсы билегенін және кім "Тапсырыс беруші" болатынын бағалайсыз. Ойын музыкалық қимылдарды үйлестіруді дамытуға көмектеседі, қиялды дамытады.

     «Әнді тап»

Сіз балаға белгілі әнді ойнайсыз, ән айтасыз немесе ысқырасыз.

Ол қандай ән екенін табуы керек. Дұрыс жауап болған жағдайда - мақұлдау және қол шапалақтау.

«Тыныштықты тыңдау»

Балаларда эмоционалдылық жоғары және олар қатты дауыстайды:

олар айтпайды, бірақ айқайлайды, егер олар қуанса - қуаныштан айқайлайды, егер олар ренжісе - жылайды. Бұл қалыпты жағдай.Олар басқаша жасай алмайды, бұл үшін оларға ұрысуға болмайды. Бірақ кейде оларды отыруға, тоқтауға, қатып қалуға және тыңдауға шақырыңыз, өйткені олар естімейтін тыныштықты ести алмайды. Мұны үйде де, табиғатта да жасауға болады: далада, орманда, саябақта, өзеннің жанында.Көшеде немесе аулада. Ойынның шарттары: тыныш,(сіз айтасыз),одан да тыныш,тып-тыныш. Кім үнсіздікті жақсы естіп, көбірек дыбыстарды атайды. Кезекпен айтамыз: міне, көлік өтіп кетті, міне құс ән айтты, пойыздың дыбысы, біреудің әңгімесі, ағаштардың бұтақтары. Бала тыныштықты, қоршаған дыбыстарды тыңдайды, бұл дыбыстардың арасында құстардың әні, орманның, өзеннің немесе теңіздің шуы сияқты әдемі және қызықты дыбыстар бар екенін түсіне бастайды. Айтпақшы, тыныштық, үзіліс - бұл музыкалық категория. Дәл кідіртуге төтеп беру (тағы бір сәт және ол үзіледі) - үлкен өнер. Музыкада да, өмірде де…Әрбір аталған дыбыс көзі үшін фишка алға жылжиды. Мұндай дереккөздердің көп санын атаған адам жеңеді.

«Кім бірінші ән айтады?»

Бұл екі немесе одан да көп қатысушыларға арналған ойын. Сіз әйгілі әннің әуенін ойнайсыз немесе ән айтасыз. Ойынға қатысатын балалардың немесе ересектердің қайсысы әнді бірінші болып таниды және орындайды?

«Кім жақсы еліктейді?»

Кім жақсы еліктейді, көңілді музыкамен доп ойынын, қар ұшқынын, мәнерлеп сырғанауды және т. б. бейнелейді.

«Би қимылдарын ойлап тап»

Әр түрлі билерге кім көбірек қимыл жасайды: сыған, полька, орыс переплясы, жылдам заманауи би және т. б.

«Жоғары немесе төмен нота айту»

Кейде бұл ойын үшін қуыршақ нақты көмекшіге айналады. Бала жоғары ноталарды айта алмайды ма? Тышқан қуыршағын алыңыз да, балаңыздан осы жануар сияқты жіңішке дауыспен ән айтуын сұраңыз. Бала күтпеген жерден жіңішке дауыспен ән айтады.

Аю қуыршақ төмен нотаны айтуға көмектеседі.

«Ән сөздерін үйренеміз»

Бұл мәселеде қуыршақтармен ойын көмектесе алады.

Сіз бес жасар Катяға Чебурашка туралы әннің сөздерін үйретіп жатырсыз делік және қызыңызға қызық емес деп ойлайсыз. Ол назар аудара алмайды, шашыраңқы көрінеді.

- Жүр, Катя, ойнайық!- деп сіз ұсынасыз.

Сен мұғалім боласың, ал қуыршақтар – оқушылар. Әннің сөздерін қуыршақтармен үйренеміз. Қыздың көзі жайнап кетті. Катя қуыршақтарды диванға отырғызады және олар үшін әннің сөздерін қайталайды. Содан кейін сөздерді қуыршақтардың дауыстарымен айту арқылы қалай үйренгенін тексереді. Алдымен тышқан қуыршағының дауысы. Содан кейін Чебурашканың, содан кейін Барби немесе Робот.

Әнді оңай және тез үйренеді. Қуыршақтармен ойнау белгілі бір музыкалық аспапта ойнауды үйренуге көмектеседі.